Phòng trừ ruồi đục quả
Hiện nay, ruồi đục quả gây hại mạnh trên cây ăn quả như: Mít, xoài, bưởi, cam, mận... và các cây rau như: Bầu bí, mướp, mướp đắng, dưa leo... Nó xuất hiện và gây hại làm thất thu nhiều vườn cây ăn quả và giảm chất lượng sản phẩm.
Để giúp bà con hiểu rõ hơn về đặc điểm hình thái, tập quán gây hại và nắm được các biện pháp phòng trừ ruồi đục quả, dưới đây sẽ tổng hợp một số tài liệu nghiên cứu về ruồi đục quả cũng như các loại thuốc phòng trừ và cách quản lý cụ thể:
Tên khoa học: Bactrocera cucurbitae Họ: Tephrididae Bộ: Diptera
Phân bố và ký chủ: Xuất hiện nhiều ở Đông Nam Á, Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Srilanca, châu Phi...
Ký chủ chính là họ bầu bí, bông vải ...
- Đặc điểm và hình thái:
+ Con trưởng thành hình dạng giống ruồi nhà nhưng nhỏ hơn, hình thon dài, bay khỏe. Cơ thể ruồi dài 5 - 7mm, sải cánh rộng 10- 13mm. Đầu tựa hình bán cầu, mặt trước màu nâu đỏ với nhiều vết đen nhỏ, phía sau đầu có nhiều lông nhỏ. Phần ngực màu nâu đỏ hoặc nâu tối, mặt lưng có một vấn vàng hình chữ U. Ở 3 đôi chân, đốt đùi cũng có màu nâu đỏ, song đốt cháy và bàn chân có màu vàng. Nói chung, ruồi cái lớn hơn ruồi đực và phân biệt dễ dàng bởi ống đẻ trứng kéo dài.
+ Trứng ruồi có hình dạng quả dưa chuột, dài khoảng 1mm. Lúc mới đẻ có màu trắng sữa, khi sắp nở có màu vàng nhạt. Khi dòi nở, vỏ trứng tách ra theo một đường dọc.
Ấu trùng: Ấu trùng non mới nở dài khoảng 1,5mm, miệng có một móc cứng đen, . đầy sức dài khoảng 6 - 8 mm, màu vàng nhạt.
Khi dòi đầy sức chui ra ngoài hóa nhộng.
+ Vỏ nhộng (kén giả) hình trứng dài, lúc đầu có màu vàng nâu, lúc ruồi sắp vũ hóa chuyển sang màu nâu đỏ. Ruồi đục quả thường tăng nhanh số lượng hại mạnh giai đoạn quả già và chín.
- Đặc điểm sinh học và sinh thái: Vòng đời: 22 - 28 ngày. + Trứng: 2 - 3 ngày + Dài: 8 - 10 ngày + Nhộng: 7 - 12 ngày
+ Con trưởng thành đẻ trứng 5 - 7 ngày và có thể sống hàng tháng. Ruồi trưởng thành hoạt động ban ngày, thường là sáng sớm hoặc chiều mát, sức bay yếu.
Ruồi cái đẻ trứng trong vỏ quả. Một con cái có thể đẻ 150 - 200 trứng, một quả có thể có nhiều trứng. Dòi nở ra đục vào trong quả gây hại. Trong quả bị hại thường có nhiều con dài, dài đầy sức chui ra ngoài rơi xuống đất hoá nhộng hoặc hoá nhộng trong quả bị rụng.
Ruồi thường đẻ trứng và gây hại từ khi quả già đến chín.
Triệu chứng gây hại:
Ấu trùng (dài) đục vào trong quả, chỗ vết đục bên ngoài lúc đầu là 1 chấm đen, sau lớn dần có màu vàng rồi chuyển qua nâu. Bên trong quả dòi đục thành đường hầm vòng vèo làm quả bị thối mềm, quả bị hại thay đổi hình dạng, màu sắc. Từ vết đục có thể bị vi khuẩn, nấm xâm nhập vào khiến quả lên men, rụng.
Biện pháp phòng trừ:
+ Thường xuyên thu gom tiêu huỷ các quả bị rụng có dòi hại.
+ Nếu có điều kiện nên bao quả lại sau khi quả đậu 3 - 4 ngày.
+ Sử dụng bẫy dẫn dụ như: Vizubon - D, Sofri Protein 100 DD để dẫn dụ ruồi trưởng thành. Chú ý treo bẫy nơi đầu gió, chỗ râm mát, cách mặt đất khoảng 1 - 2 mét. Không treo bẫy ngoài nắng, bẫy sẽ giảm hiệu lực nhanh.
+ Sử dụng Sofri Protein 100 DD phun lên cây.
Cách phun:
+ Đối với các cây ăn quả phun mỗi cây khoảng 20 - 50 ml (tùy theo cây to hay nhỏ) thành các đốm nhỏ dưới tán cây.
+ Đối với các loại rau, màu, các loại rau ăn trái có thể phun cách luống hoặc phun bỏ cách đoạn trên luống. Thời gian phun tốt nhất là từ 8 - 10 giờ sáng.
Tránh phun vào những ngày mưa chế phẩm sẽ không có tác dụng hấp dẫn và diệt ruồi.
Phun mỗi tuần 1 lần cho tới khi thu hoạch, không nên phun trực tiếp lên quả.
Nên phun 2 tháng sau khi đậu quả.
Chú ý: Để đạt hiệu quả cao, hạn chế tác hại của ruồi nên vận động các chủ vườn cây ăn trái trong khu vực cùng đặt bẫy đồng loạt và trên diện rộng.