Đặc điểm thích nghi của cây dứa
Đặc điểm thích nghi của cây dứa
Yêu cầu điều kiện sinh thái
- Khí hậu
Dứa là cây ăn quả nhiệt đới, ưa nhiệt độ cao. Phạm vi nhiệt độ thích hợp từ 20 - 30°C. Giống Cayenne chịu lạnh kém hơn giống Queen và các giống địa phương. Ở nhiệt độ cao trên 32°C có thể làm cháy lá và vỏ quả, đặc biệt là giống Cayenne.
Về lượng mưa, cây dứa có thể trồng nơi lượng mưa thấp, 600 - 700mm/năm với mùa khô dài nhiều tháng cho đến những vùng lượng mưa nhiều tới 3.500 - 4.000mm/năm. Quan trọng nhất là lượng mưa phân bố hàng tháng, khoảng 80 - 100mm được coi là đầy đủ, không cần tưới thêm.
Về ánh sáng, cây dứa yêu cầu ánh sáng nhiều nhưng thích ánh sáng tán xạ hơn ánh sáng trực xạ. Thiếu ánh sáng cây mọc yếu, quả nhỏ. Ngược lại nếu ánh sáng quá mạnh kèm theo nhiệt độ cao lá sẽ bị vàng hoặc đỏ. Lúc này cần che mát cho dứa. Cây dứa
tuy không phải là cây ngày ngắn nhưng kinh nghiệm cho thấy rằng giống Cayenne nếu thời gian bóng tối kéo dài và nhiệt độ giảm thấp sẽ ra hoa sớm hơn.
Từ những yêu cầu trên, điều kiện khí hậu nước ta từ Bắc đến Nam đều thích hợp với cây dứa. Tuy vậy tùy theo đặc điểm từng thời gian ở từng vùng cần có biện pháp để tạo điều kiện cho cây sinh trưởng phát triển thuận lợi, đạt năng suất và chất lượng cao.
- Đất đai
Cây dứa có bộ rễ tương đối yếu và ăn nông nên muốn có năng suất cao đất cần có tầng mặt xốp, nhiều mùn và chất dinh dưỡng, đồng thời thoát nước tốt trong mùa mưa. Đất nhiều sét, thoát nước chậm, cây dứa sinh trưởng kém và dễ bị bệnh. Thoát nước và tơi xốp là 2 yêu cầu quan trọng nhất đối với đất trồng dứa.
Về độ pH, cây dứa nói chung thích hợp với đất chua, độ pH từ 4,5 - 5,5, kể cả trên đất phèn có pH bằng hoặc dưới 4 dứa vẫn sống tốt. Các giống dứa phương Tây nhóm Hoàng hậu (Queen), giống Tây Ban Nha (Spanish) chịu chua khá hơn giống Cayenne.
Ở nước ta, dứa trồng trên nhiều loại đất như đất đỏ bazan, đất đỏ vàng, phù sa cổ, đất bạc màu ở phía Bắc, đất xám ở miền Đông Nam bộ và đất phèn ở đồng bằng sông Cửu Long. Tuy vậy, nếu không được bón phân đầy đủ, nhất là phân hữu cơ, năng suất quả sẽ không cao.
- Dứa là cây yêu cầu rất nhiều chất dinh dưỡng do lượng sinh khối lớn. Theo tính toán, trung bình trên 1ha trồng trọt, dứa lấy đi từ đất 86kg N (trong đó thân lá 74kg, quả 9kg), 28kg P2O5 (thân lá 2 - 3kg, quả 5kg) và 437kg K2O (thân lá 402kg, quả 35kg), cùng với các nguyên tố trung và vi lượng. Cây dứa ít có nhu cầu với canxi. Yêu cầu với lần cũng không lớn, Riêng với kali cây dứa yêu cầu nhiều nhưng nếu bón quá nhiều kali lại thường dẫn đến bị thiếu magiê cũng là một chất dinh dưỡng cần thiết.
- Trong thời gian đầu sau khi trồng khoảng 5 - 6 tháng, nhu cầu dinh dưỡng của dứa không lớn, chỉ khoảng 10% tổng số chất dinh dưỡng cây cần trong suốt chu kỳ sống. Sau khi cây đã mọc tốt, nhu cầu chất dinh dưỡng tăng rất nhanh, đặc biệt là kali (gấp 4 - 5 lần so với đạm).
- Ngoài ra, cây dứa cũng cần một số nguyên tố vi lượng khác như kẽm, sắt, mangan, đồng. Nhưng các biểu hiện bị thiếu thường không rõ ràng.
Cây dứa có thể sống qua khỏi thời gian dài khô cạn do khả năng giữ nước của nó trong lá. Tuy nhiên, cây dứa nhạy cảm với sự thiếu nước, đặc biệt trong thời gian sinh trưởng sinh dưỡng, khi kích thước và đặc điểm quả được xác định. Sự thiếu nước làm chậm lại sự phát triển, ra hoa và kết trái.
Hệ thống rễ của cây dứa nông và thưa. Trong đất sâu, chiều dài lớn nhất của rễ có thể kéo dài đến 1m nhưng rễ thường tập trung ở chiều sâu 0,3 - 0,6m đầu tiên, như thế thông thường 100% nước được hấp thụ. Dưới các điều kiện khi bốc thoát hơi nước mặt
ruộng lớn nhất là 5 - 6mm/ngày, sự hấp thụ nước bắt đầu bị giảm khi khoảng 50% lượng nước sẵn có trong đất bị giảm (p=0,5).
Quả dứa chứa khoảng 80 - 85% lượng nước và 10-14% đường. Tưới có tác động đến tỉ lệ đường/acid, đặc biệt trong thời gian trước khi thu hoạch, khi tưới thường xuyên và tưới nhiều sẽ làm giảm hàm lượng đường. Sự xuất hiện bệnh nấm tăng lên.
Năng suất dựa vào khoảng 75 - 90 tấn/ha quả tươi. Hiệu quả sử dụng nước đối với năng suất thu hoạch (Ey) quả tươi khoảng 5 - 10kg/m3 cho vụ dứa và từ 8 - 12kg/m3 cho vụ dứa mọc chồi lần đầu tiên.
Có thể áp dụng lịch tưới nước cho dứa như sau:
+ Thời gian áp dụng tưới: Tưới khi 30% lượng thiếu hụt độ ẩm sẵn có trong đất xảy ra.
+ Độ sâu áp dụng tưới: Làm đầy 100% của độ ẩm sẵn có trong đất.