Cách phòng trị rầy mềm

Cách phòng trị rầy mềm

Rầy mềm không chỉ gây hại trên cây cam sành mà còn có mặt và gây hại trên nhiều loại cây thuộc họ Cam quýt như chanh, cam ngọt, bưởi, quýt tiêu và đặc biệt là cây quýt đường.

Rây mềm có nhiều loài nhưng trên cây cam sành chủ yếu có 2 loài, đó là Toxoptera auranti và Toxoptera citricidus.

Cả 2 loài này đều thuộc họ rầy mềm (Aphididae), bộ cánh đều (Homoptera). Cơ thể chúng có hình bầu dục, bóng và có kích thước nhỏ Hình dáng hơi giống trái lệ, màu nâu đen hay màu nâu đỏ hơi hồng. Con trưởng thành đực (thường ít gặp) luôn luôn có cánh, nhưng con trưởng thành cái lại thường có 2 dạng: Có cánh và không có cánh, Con cái dạng có cánh dài gần 2mm, còn dạng không có cánh thường lớn hơn (khoảng 2cm).

Trong điều kiện bình thường ở vùng nhiệt đới như nước ta, nếu có thức ăn phù hợp (đọt, lá non, mềm), rầy cái thường không có cánh và sinh sản đơn tính là chủ yếu (đẻ con trực tiếp mà không đẻ trứng). Do vậy, chúng tích lũy mật số rất nhanh, nếu không phát hiện và diệt trừ kịp thời rất dễ gây hại nặng. Dạng có cánh chỉ xuất hiện khi một số của rầy cao, lá cam đã già (hết thức ăn phù hợp), chúng sẽ bắt cặp và di chuyển đi tìm nguồn thức ăn khác, sinh sản tạo quần thể mới để duy trì nòi giống.

Cả rây trưởng thành và rầy non đều tập trung bu bám ở mặt dưới của những lá non, cành non, đọt non (không thấy chúng có mặt trên các bộ phận già) để chích hút nhựa của các bộ phận này. Chúng làm cho chồi non, lá non biến dạng, lá quăn queo, còi cọc, không phát triển được, giảm khả năng tăng trưởng của cây. Ngoài gây hại trực tiếp, trong chất bài biết của rây còn có chứa nhiều chất đường mật. Đây là môi trường thuận lợi cho nấm bồ hóng phát sinh, phát triển phủ kín cả cành, lá, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quang hợp của cây.

Ngoài nhóm cây có múi, rầy mềm còn gây hại trên nhiều loại cây khác như cà phê, trà, xoài, đu đủ, dưa leo, ca cao... Theo điều tra của các nhà chuyên môn thì trong tự nhiên, rầy mềm có khá nhiều thiên địch, chúng khống chế mật số của rây mêm khá tốt.

Tuy nhiên trong những năm gần đây, khi phong trào trồng cây có múi phát triển, bà con nhà vườn đã sử dụng nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), quân thể thiên địch của rây mềm bị tiêu diệt đáng kể, khiến cho rầy mềm tự do phát triển gây hại nặng. Hiện nay, chúng ta không thể dựa hẳn vào quần thể thiên địch có sẵn trong tự nhiên để khống chế rầy mềm. Nguyên do vì trước đây, cây có múi chỉ mới trồng trên diện hẹp có tính chất tự túc, tự cấp trong từng hộ gia đình. Vì thế, để hạn chế tác hại của rầy mềm, bạn phải theo dõi vườn cam thường xuyên, đặc biệt là vào các đợt cây cam ra đọt non, lá non.

Nếu thấy rầy có một số cao có thể sử dụng thuốc hóa học để phun xịt. Tuy nhiên, để bảo vệ và dần dần khôi phục lại quần thể thiên địch tự nhiên trong vườn cam, đồng thời cũng để tiết kiệm tiền thuốc, bạn không nên xịt thuốc tràn lan, chỉ xịt trực tiếp vào những chỗ có rây bu bám (đọt non, lá non, cành non...).

Về thuốc, có thể luân phiên sử dụng một trong các loại thuốc như Bassa 50 EC (hoặc Bascide 50 EC), Trebon 10 EC, Supracide 40 EC (hoặc Suprathion 40 EC), dầu khoáng Da - Tron Plus 98,8 EC... Trước khi phun xịt cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc của nhà sản xuất có in sẵn trên vỏ bao bì.