Sâu bệnh hại Cây dứa (thơm)
PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI CÂY DỨA
Bệnh gây hại cho cả bộ rễ của cây, làm ảnh hưởng đến quá trình hút nước và chất dinh dưỡng của cây. Bệnh làm cho cây sinh trưởng và phát triển kém, còi cọc, có ra trái thì trái cũng nhỏ, khô, ăn không ngon. Nếu bị hại nặng có thể làm cho cả cây bị héo và chết. Ở Kiên Giang và các tỉnh phía Nam, bệnh thường gây hại nhiều trong mùa khô. Đây là một trong những dịch hại nguy hiểm trên cây dứa, chúng gây hại ngày một phổ biến ở những vùng chuyên canh cây dứa trong những năm gần đây, nhất là giống dứa Cayenne.
Bệnh héo đỏ lá dứa do siêu vi trùng Ananas virus gây ra. Chúng lan truyền từ vụ trước sang vụ sau bằng con đường cây giống đã bị nhiễm bệnh từ cây mẹ ở vụ trước, hoặc thông qua côn trùng môi giới truyền bệnh là rệp sáp (Dysmiccocus brevipes và D.neobrevipes) bằng cách khi rệp chích hút nhựa của cây bị bệnh ở vụ trước chúng đã hút luôn cả virus gây bệnh, đến khi chích hút nhựa của cây khỏe (chưa bị bệnh) mới được trồng ở vụ sau rệp đã truyền virus bệnh cho những cây này. Tương tự như vậy, rệp cũng là tác nhân gây truyền virus từ cây bệnh sang cây khỏe trong cùng một vụ trên cánh đồng, cứ thế tốc độ lây lan của bệnh ngày càng rộng, bệnh phát triển ngày càng nhanh. Khi cây đã bị nhiễm bệnh thì không có thuốc chữa trị. Vì thế, muốn hạn chế tác hại của bệnh chỉ còn cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chính.
Sau đây, là một số biện pháp chủ yếu:
Không lấy giống ở những ruộng đã bị bệnh hoặc những ruộng có nhiều rệp sáp gây hại.
Trước khi làm đất cần thu gom hết những tàn dư của cây dứa cũ và những cây ký chủ phụ của rệp sáp trên đồng rộng rồi tiêu hủy để diệt rệp, ngăn chặn sự lây truyền bệnh qua con rệp từ vụ trước sang vụ sau. Sau đó rải mỗi ha khoảng 25 - 30kg Basudin 5H, hoặc 15kg Basudin 10H để diệt rệp và kiến (sống cộng sinh với rệp).
Trước khi trồng nên xử lý cây giống bằng cách nhúng gốc cây giống (không để ướt đọt non) vào dung dịch thuốc Supracide-40EC (pha nồng độ 0,1%) với dầu hôi (pha nồng độ 0,4%) và Aliette 80 WP (pha nồng độ 0,25%) trong vòng 3 - 5 phút để tiêu diệt rệp sáp và các nấm gây bệnh cho cây.
Với những cây đã bị bệnh nặng nên nhổ bỏ rồi tiêu hủy để tránh lây lan bệnh cho cây khác.
- Định kỳ khoảng 2 - 3 tháng một lần dùng một số loại thuốc như Supracide 40ND/EC, Ofatox 300EC, Mospilan 3EC, Suprathion 40ND, Selecron 500EC/ND... để diệt trừ rệp sáp, hạn chế sự lây lan của bệnh. Khi xịt chú ý xịt kỹ ở các nách lá, gốc cây vị trí rệp thường tập trung ở đây.
Sau mỗi chu kỳ cây dứa nên luân canh với cây trồng khác khoảng 1- 2 năm.
Bệnh thối nõn dứa hiện rất phổ biến, có thể làm chết cây hàng loạt (khoảng 10 - 15%), có nơi bệnh khiến cây không cho quả tới 80%.
Triệu chứng:
+ Bệnh thường xuất hiện đầu tiên ở tim hoa, trong nõn cây, toàn bộ phần gốc lá nõn non mềm bị thối. Lúc đầu, đoạn gốc lá nõn thối có màu trắng đục, sau chuyển thành màu vàng nâu nhạt. Sau 4-6 ngày, phần gốc lá nõn và đỉnh sinh trưởng của cây bị thối hoàn toàn, cầm vào đầu chót lá rút nhẹ lên, toàn bộ nõn cây rời khỏi thân dễ dàng.
+ Bệnh có thể lan nhanh xuống thân, gốc cây, các lá dứa chuyển từ xanh sang xanh vàng rồi vàng đỏ, lá khô xám tóp lại, cây thối và chết. Nếu bệnh phát sinh muộn trên những cây đang ra quả non cuống sẽ bị thối, lan sâu vào thịt quả.
+ Bệnh phát sinh vào cuối tháng 10, kéo dài tới tháng 4 - 5 năm sau và chỉ ngưng phát triển trong tháng 6 - 9, nhất là ở các đồi dốc, vùng trũng đọng nước, đất thiếu mangan làm cây nhiễm bệnh nặng hơn.
Phòng trừ bệnh:
+ Vệ sinh vườn dứa, tiêu huỷ các cây bệnh trong thời kỳ sinh trưởng và sau thu hoạch, làm đất kỹ, san phẳng để tránh ứ đọng nước, chối giống lấy ở cây và khu vực không bị bệnh. Xử lý chối giống trước khi trồng bằng cách ngâm trong dung dịch Bayleton.
+ Chăm sóc tốt, diệt cỏ dại, bón đầy đủ phân NPK và phun bổ sung vi lượng Bo để nâng cao sức chống chịu bệnh, cho năng suất cao và luân canh dứa với các cây trồng như lạc, đậu đỗ...
+ Do tỉ lệ cây nhiễm bệnh nặng chết cao là giống dứa thuộc dòng Queen, nên sử dụng các giống dứa Cayenne ít nhiễm bệnh hơn.